“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de başka birçok yıkıcı sarsıntı üzere bilhassa sarsıntısı yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor.

“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de öbür birçok yıkıcı zelzele üzere bilhassa zelzelesi yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor. “1999 Gölcük Depremi’nin akabinde bölgede depremzedelere 2 yıl boyunca istekli psikoloijk dayanak veren Prof Dr. Duysal Aşkun Çelik, Kahramanmaraş Sarsıntısı sonrasında da depremzedelere takviye vermek gayesiyle WhatsApp dayanak sınırı kurdu ve her pazar günü Zoom üzerinden pikolojik takviye gayeli toplantılar gerçekleştiriyor. Amerika`da akademisyen olan Prof. Dr. Aşkun Çelik, toplumsal ruhsal itiyaçlara dayanak gayesiyle kurdugu ve 10 yılı aşkın müddettir faaliyet gösteren Değişim Küme Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformu`na depremzedelerin WhatsApp sınırı aracılığıyla ulaşabileceklerini kaydediyor.

Duysal Aşkun Çelik, sarsıntının ruhsal tesirleri ve bunlarla başetme metotları konusunda en önemli soruları yanıtladı:

Yaşadığımız sarsıntı üzere felaketlerde zelzele yasayanlar 1. derece yakınları ruhsal açıdan ne oranda sarsıntıdan ne oranda etkileniyorlar? Bilimsel ya da bilgi kaynaklı iddia var mı?

Depremden etkilenme surecinde 4 küme var bana nazaran:

1. Zelzeleden fizikî olarak direk etkilenmemiş lakin sarsıntı endişesiyle bas etmek zorunda olan bireyler

2. Daha evvel sarsıntı tecrübesi geçirmiş ve bu son zelzeleyle kaygı ve telaşları tetiklenen bireyler

3. Zelzelesi direk yaşamamış yani sarsıntı bölgesinden uzakta olan lakin sarsıntıda yakınlarını kaybedenler

4. Zelzeleden yaşamış ve kurtulmuş lakin kayıpları olan bireyler…

Elbette sarsıntıda 1. Derece yakınları olanlar çok fazla etkileniyor. Şayet ortada can kaybı varsa bu kayıpların tesiri yakinlik derecesi arttıkça buyuyor. Lakin etkilenme boyut ve sureci daha çok kişinin altta yatan rastgele bir ruhsal hassasiyeti olup olmamasına bağlı. Yani daha evvel anksiyete ve depresyon yaşamış olan bireylerin bir de üzerine sarsıntı travmasını yaşaması (direkt ya da indirekt olarak) altta yatan lakin kendini pek de muhakkak etmeyen ruhsal sorunu tetikleyebilir. Bu sorun bazen kendini travma atakları biçiminde ya da uykusuzluk, panik atak ya da öbür çeşit anksiyete atakları biçiminde kendini gösterebilir.

– Siz de Gölcük zelzelesini yaşadınız. Uzun mühlet bölgede istekli çalışma yaptınız gözlemleriniz nelerdi?

Evet tam 2 yıl alanda calistim. Genel gözlememim, ağır kayıp ya da yıkıntı yaşayanların yardim almaya çok istekli olmadıkları. Orda Türk Psikologlar Derneğinin Yalova Çınarcık bölgesinde Prefabrik merkezinde verdiğimiz yardım çalışmaları surecinde gördüğümüz, aslında olağan günlük ömürde adaptasyon sorunu, genel anksiyete hatta alaka sorunu yaşayanların daha çok yardıma başvurmasıydı. Bireylerin yârdim almaya çalışmasında da temel manada onları hayata bağlayan bir faktör olması gerekli ki, umutları olsun. Sanırım değişime ve hayatın daha uyguna gideceğine olan inancın yüksekliğine nazaran yârdim alma hareketi de daha fazla gerçekleşiyor. 

 

-Bu süreçte etkilenenler ne yapmalı? Bilhassa de bölgede yasamak zorunda kalanlar?

Eğer bölgeyi bir müddetliğine de olsa terk etmek mümkün değilse (çünkü tıpkı ortamda bulunmak hatırlatıcılar nedeniyle travmayı daha fazla tetikler), kesinlikle toplumsal ve ruhsal takviye kaynaklarına ulaşsınlar. Su anda bana gelen bilgiye nazaran aşağıdaki kurum ve kuruluşlar istekli psikologlar aracılığıyla depremzedelere dayanak vermektedirler:

Meb’in Psikososyal Dayanak Grubu,

-Türk Psikologlar Derneği,

-Psikolojik İstişare ve Rehberlik Derneği,

-Worth Human Derneği

-Travma ve Afet ile ilgili Prof. Dr Hasret Karaırmak’ın kurduğu dernek

 

– Neler tavsiye ediyorsunuz. Antrenman psikiyatrist ilaçlar da dahil/ Ya da reçetesiz rahatlatıcı takviyeler papatya cayi üzere de dahil.

Psikiyatrist olmadığım için ilaç tavsiyesi veremiyorum lakin Travma yasayan ya da ağır anksiyete yasayan bireyler şayet su semptomları/belirtileri yaşıyorlar ise kesinlikle bir psikiyatriste başvurmalılar:

• Depremi daima kanılarında, hislerinde ve anılarında yasatarak ağır travma yaşıyor olmak
• Kronik uykusuzluk
• Aşırı iştah ya da iştahsızlık
• Anksiyete ve/veya panik ataklar
• Yoğun Depresyon belirtileri, günlük yasama karşı isteksizlik, güç düşüklüğü…vb.
• Sürekli sarsıntı korkusu yaşıyor olmak (günlük, saatlik olarak)
• Ve günlük hayatı önemli formda aksatan ruhsal rahatsızlık olarak tanım edebileceğimiz belirtiler

Ek vitamin ve cay takviyeleri için gerek Homeopati uzmanların websiteleri gerekse aile tabiplerinden teklif alabilirler. Uykusuzluk ve anksiyete için bitkisel teklifler mevcut.

Psikolojik olarak dayanak konusunda travma uzmanları, psikoterapistlerden dayanak alabilirler. En değerlisi, şayet kendilerini terapiye ya da öbür ruhsal takviyelere hazır hissetmiyorlar ise, bedensel ve ruhsal rahatlatıcılar olan antrenman, açık havada yürüyüş, şifa sağlayıcı müzikler ve kendilerini şartsız ve yargısız dinleyebilen bireylerle vakit geçirme de sayılabilir. Ayrıyeten tüm bu hususlara Ruhsal olarak nasıl yaklaşacaklarını daha düzgün anlamak için kurmuş olduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik platformuna üye olabilirler. WhatsApp kümesi linkini aşağıda paylaşıyorum.

– O bölgeden ayrılmadan tesirleri azaltmak çok güç değil mi?

Evet üstte belirttiğim üzere orada kalarak travmanın tesirinden kurtulmak kolay değil zira çok fazla hatırlatıcı uyaran var lakin tekrar etmek gerekirse bölgede kendilerine en kolay ulaşılabilecek dayanak kurum ve kuruluşlarına başvurabilirler. Ayrıyeten kendi his ve fikir dünyalarını rahatlıkla paylaşabilecekleri toplumsal dayanak ağlarını kullanabilirler. Şayet bir mühlet konuşmak istemiyorlarsa kendilerini zorlamamaları, lakin yalnız kalmak ve başkaları ile irtibat kurmak konusunda istikrar sağlamak için Ruhsal farkındalık ve şuur kazanmaları değerli. En değerlisi de yârdim ve takviye almaya hakları olduklarını bilmeleri ve istemekten kaçınmamaları.

– Yakınları sarsıntıdan sağ kurtulan lakin yakınlarını varlıklarını kaybedenleri nasıl teskin etmeliler?

Bu hususta yapılabilecek en âlâ şey bu bireylerin kendilerini rahatlıkla söz etmelerine müsaade vermektir. Her vakit birşey söylemek kaide değil bilhassa söylenen şeyler aksi tesir de yapabilir. Bunları uzmanlarına bırakmak lazım. Bazen kelamsız dayanak de çok tesirlidir. Basitçe söylemek gerekirse kucaklaşmak, sarılmak, sıcak bir göz teması bile çok olumlu bir tesire sahip olabilir.

-Çocuklar nasıl yönlendirilmeli?

Çocukların yemek ve uyku nizamı bozulmuşsa, günlük güç seviyeleri düşmüşse, çocuklara da ek oyun terapisi usulü dayanaklar aldırmak uygun olabilir. Bunun dışında zelzele konusunda bilinçlendirmek için çeşitli yayınlar mevcut. İlgili kimi kaynakları bizim kurduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformuna yükledik. Şayet nizamlı olarak WhatsApp kümemizi takip ederlerse çeşitli takviye düzeneklerine rahatlıkla ulaşabilirler.

– Yakınlarını kaybedenler ancak kendisi sağ kurtulanlara ne tavsiye ediyorsunuz?

Mutlaka takviye almalılar profesyonel olarak. Bilhassa travma, yas ve depresyon konusunda. Ayrıyeten günlük hayatlarını düzgünleştirmek için ne gerekiyorsa yapmalı ve yardıma muhtaçlık duyduklarını etraflarıyla paylaşmaktan çekinmemeliler.

-Psikolojik yârdim için uzaktan ulaşabilecekleri kurum şahıslar var mı?

Evet basta Değişim Küme platformu olmak üzere üstte saydığım kurum ve kuruluşlara ulaşabilirler.

 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı